Almanca geçmiş zaman - das Perfekt

Almancada iki tane geçmiş zaman vardır. Birisi das Perfekt diğeri ise [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]. Her ikisi de Türkçeye aynı şekilde çevrilir, ancak ufak bir fark vardır. das Präteritum özellikle geçmişte olup bitmiş olayları anlatmak için kullanılır. Das Perfekt ise yine geçmişte olmuş ama sonuç olarak şimdiyi de etkileyen durumları anlatmak için kullanılır. Örneğin ;

O bardak kırdı. (Bu ifadeyi Perfekt ile anlatırsak, durumun sonuç olarak şimdiyi de etkilediğini ifade etmeye çalışmış oluruz. Päteritum ile anlatırsak olay geçmişte olmuş bitmiş anlamı olur.)

O bardağı kırdı, bu yüzden su getiremiyorum. (Burada dikkat ederseniz ikinci cümleden dolayı, birinicinin etki ve sonucunun hala devam ettiğini anlıyoruz. Bu yüzden bu cümle das Perfekt ile anlatılır.)

O bardağı kırdı. (Sadece bu cümle olsa ve biz bu cümleyi Präteritum ile anlatsak geçmişte olmuş bitmiş bir olay olur. Bir de dikkat etmeniz gereken das Präteritum da genelde kesin bir zaman ifade eden geçmiş zaman ifadeleri kullanılır (Dün, geçen hafta gibi...)

Das Perfekt cümleleri oluştururken "haben ve sein" yardımcı fiilleri kullanılır. Bu yardımcı fiiller özneden sonra gelir ve özneye yada şahıs zamirlerine göre çekimlenirler. Şimdi örnek çekimlere bakalım.

"haben" fiili

ich	habe
du	hast
er	hat
sie	hat
es	hat
wir	haben
ihr	habt
sie	haben
Sie	haben

"sein" fiili

ich	bin
du	bist
er	ist
sie	ist
es	ist
wir	sind
ihr	seid
sie	sind
Sie	sind

Bu yardımcı fiillerin çekimleri bu şekilde olur. Bu yardımcı fiilerin nasıl seçileceğine gelmeden önce das Perfekt nasıl oluşur onu görelim hemen. Olumlu düz cümlede önce özne, sonra yardımcı fiilin özneye göre çekimlenmiş hali (yukarıdaki gibi). Daha sonra ise diğer nesneler ve en sona esas fiilin 3. hali. Fiil düzenli ise sonda ki "en" takısı atılır ve yerine "t" takısı eklenir. Ayrıca fiilin başına "ge" takısı gelir. Fiil ayrılabilen bir fiilse ek ile kök arasına "ge" takısı gelir.

schicken fiili
ge-schick-t (geschickt)
füllen fiili
ge-füll-t (gefüllt)
ausfüllen (ayrılabilen bir fiil)
ausgefüllt

Eğer düzensiz biir fiil ise [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 3. stammform yazan yerdeki halini kullanırız.

Örnek :

schicken fiili (düzenli bir fiil)
Ich habe ................. geschickt
du hast ................. geschickt
er hat ................... geschickt
sie hat ....................geschickt
es hat ................... geschickt
wir haben ................. gechickt
ihr habt .................... geschickt
sie haben ................. geschickt
Sie haben ..................geschickt

sehen fiili (düzensi bir fiili)
Partizip'i (geçmiş hali) : hat gesehen

ich habe ................ gesehen
du hast ..................gesehen
er hat ....................gesehen
sie hat ...................gesehen
es hat ....................gesehen
wir haben ...............gesehen
ihr habt ................. gesehen
sie haben ............... gesehen
Sie haben ................gesehen

sein yardımcı fiili için

klettern fiili (düzenli bir fiil)
Partizip'i : ist geklettert

ich bin ................. geklettert
du bist ..................geklettert
er ist ....................geklettert
sie ist ...................geklettert
es ist ....................geklettert
wir sind .................geklettert
ihr seid ..................geklettert
sie sind .................geklettert
Sie sind .................geklettert

gehen fiili (düzensiz bir fiil)
Partizip'i : ist gegangen

ich bin .................. gegangen
du bist ...................gegangen
er ist .....................gegangen
sie ist ....................gegangen
es ist .....................gegangen
wir sind ..................gegangen
ihr seid ...................gegangen
sie sind ..................gegangen
Sie sind ..................gegangen

Peki hangi fiillerde "sein" hangi fiilerde "haben" yardımcı fiilini seçeçeğiz. Düzensiz fiiller için hangisinin kullanılacağını düzensiz fiiller listesinde bulabilirsiniz. Düzenli fiiler için ise genellikle bir yerden başka bir yere gidiş, yer değiştirme, durum değiştirme belirten fiiler için "sein" yardımcı fiili kullanılır. Örneğin : gitmek, gelmek, koşmak, ölmek (gehen, kommen, laufen, sterben). Ancak "bleiben (kalmak)" fiili bir istisnadır ve "sein" yardımcı fiiliyle birlikte kullanılır.

Örnek cümleler :

Der Tourist hat kein Hotel gefunden. (Turist otel bulamadı.)
Ich habe heute Karl nicht gesehen. (Ben bugün Karl'ı görmedim.)
Der Tante hat uns einen großen Ball geschenkt. (Teyze bize büyük bir top hediye etti.)
Das Kind ist von dem Baum auf die Erde gesprungen. (Çocuk ağaçtan yere atladı.)
Mein Vater ist gestern nach Berlin gefahren. (Babam dün Berlin'e gitti.)
Die Gäste sind aus dem Zug gestiegen. (Misafirler trenden indi.)

Görüldüğü gibi bir yerden bir yere hareket bildiren fiilerde "sein" yardımıcı fiili kullanılmıştır. Cümleyi olumsuz yapmak için ise "nicht" sözcüğünün cümleye eklendiğine dikkat ediniz.

Soru cümleleri yapmak için ise yardımcı fiil cümle başına alınır.

Du hast meinen Hund gesehen. (Köpeğimi gördün)
Hast du meinen Hund gesehen? (Köpeğimi gördün mü?)
Sie haben gestern einen Bekannten besucht. (Dün bir tanıdığı ziyaret ettiniz.)
Haben Sie gestern einen Bekannten besucht? (Dün bir tanıdığı mı ziyaret ettiniz?)
Sein Bruder ist in die Stadt gefahren. (Onun erkek kardeşi şehre gitti.)
Ist sein Bruder in die Stadt gefahren. (Onun erkek kardeşi şehire mi gitti?)